Podstawą do utworzenia placówki stała się Uchwała Powiatowej Rady Narodowej w Gostyniu z dnia 30 grudnia 1946 roku, na mocy której 10 października 1947 roku otwarto Powiatową Bibliotekę Publiczną. Jej głównymi zadaniami było organizowanie sieci bibliotecznej w powiecie i zaspokajanie potrzeb czytelniczych. Przez ponad 30 lat biblioteka mieściła się w niewielkim parterowym budynku, na fundamentach którego, w ramach kapitalnego remontu, wzniesiono nowy duży obiekt. Prace trwały od stycznia 1968 roku do marca 1972 roku, a uroczyste otwarcie i przekazanie społeczeństwu Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej nastąpiło 27 maja. Biblioteka otrzymała 900m² powierzchni, a pozostały metraż zajęły inne instytucje, m.in. Muzeum Ziemi Gostyńskiej i Biblioteka Pedagogiczna. W wyniku wprowadzonego 1 czerwca 1975 roku nowego podziału administracyjnego kraju zmieniono nazwę placówki i powstała Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Gostyniu, która od grudnia 2001 roku na mocy porozumienia między samorządami; powiatowym i gminnym realizuje również zadania biblioteki powiatowej.

W 2002 roku rozpoczął się proces komputeryzacji biblioteki, który trwa po dzień dzisiejszy. Przez lata kupowano nowy sprzęt oraz wprowadzano oprogramowanie „Sowa” i „Sowa 2”. Dla czytelników stworzono stanowiska komputerowe wyposażone w sprzęt pozyskany m.in. w ramach programu „Ikonka” oraz „Kraszewski. Komputery dla bibliotek”  i bezpłatny dostęp do Internetu. Od stycznia 2015 roku działają automatyczne wypożyczalnie zbiorów i elektroniczne katalogi w sieci, dzięki którym można wyszukiwać i zamawiać książki w systemie „Sowa2/Marc21”.

W ostatnich kilkunastu latach przeprowadzano bieżące remonty biblioteki. Ocieplono budynek, wykonano nową elewację, wymieniono okna na II piętrze, bocznej klatce schodowej i od strony północnej, zmieniono instalację elektryczną i oświetlenie oraz pokrycie dachowe. Założono również nowe rynny i odgromniki, wyremontowano łazienki i przystosowano jedną z nich dla potrzeb osób niepełnosprawnych. Obiekt zabezpieczono systemem antywłamaniowym i przeciwpożarowym.

Gdy na początku 2010 roku do nowego obiektu wyprowadziło się Muzeum, z dawnej sali wystawienniczej na I piętrze utworzono Czytelnię dla Dorosłych z podręcznym magazynkiem, a w biurze pomuzealnym  zgromadzono regionalia. W połowie roku przeprowadzono prace remontowe na parterze, gdzie z dawnej wypożyczalni i czytelni powstała Wypożyczalnia Zbiorów Bibliotecznych udostępniona czytelnikom z początkiem 2011 roku. W kolejnym, 2012 roku zmodernizowano hol na parterze i na piętrze oraz klatkę schodową, a w 2013 roku całkowicie zmieniono wystrój i wyposażenie Oddziału dla Dzieci i Młodzieży.

Na wieloletnie remonty przeznaczono kilkaset tysięcy złotych. Oprócz środków finansowych pochodzących od Organizatora czyli Gminy Gostyń i  od Starostwa Powiatowego w Gostyniu, Biblioteka pozyskiwała również fundusze z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego dzięki składanym projektom w ramach priorytetu „Biblioteka +. Infrastruktura Bibliotek”.

Budynek Powiatowej Biblioteki Publicznej w Gostyniu (lata pięćdziesiąte)

Wnętrza dawnego budynku biblioteki

Uroczyste otwarcie nowego obiektu Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej - 27 maja 1972 r.

Święto Książki - 1974 r.

W okresie istnienia Biblioteki funkcje kierownicze pełnili:

• Piotr Laurentowski (1947 - 1964)
• Stefan Markowski (1965 - 1975), (1985 - 2002)
• Marianna Giera (1975 - 1984)
• Paweł Hűbner (2002 - 2017)
• Przemysław Pawlak (2017 - …)